• About
  • Advertise
  • Privacy & Policy
  • Contact
  • Đăng nhập
  • Đăng ký
Một vòng thế giới | Khoa học - Công nghệ - Tri Thức - Khám phá
  • Trang chủ
  • Khám phá
  • Công nghệ
  • Đời sống
  • Sự kiện
  • Giải trí
No Result
View All Result
  • Trang chủ
  • Khám phá
  • Công nghệ
  • Đời sống
  • Sự kiện
  • Giải trí
No Result
View All Result
Một vòng thế giới | Khoa học - Công nghệ - Tri Thức - Khám phá
No Result
View All Result
Trang chủ Khám phá Khoa học vũ trụ

Vụ nổ Big Bang là gì?

6 tháng trước
trong Khoa học vũ trụ
Thời gian đọc: 7 phút
0 0
A A
0
Hình ảnh tưởng tượng về vụ nổ Big Bang.

Hình ảnh tưởng tượng về vụ nổ Big Bang.

1
CHIA SẺ
11
LƯỢT XEM
Share on FacebookShare on Twitter

Vũ trụ là gì? Một câu hỏi lớn đã từng đặt ra trước nhân loại suốt bao nhiêu thế kỷ. Thời xưa ở Trung Hoa cổ đại, nhà triết học Lão Tử đã cho vũ trụ là một tồn tại “vô thuỷ, vô chung, vô cùng, vô tận”. Nhưng đến thế kỷ 20, với sự tích luỹ các kiến thức của vật lý vi mô và vật lý thiên văn, cho phép một học thuyết mới ra đời, cho rằng vũ trụ có một điểm khởi đầu để hình thành. Đó là vụ nổ Big Bang.

Như vậy Big Bang là vụ nổ đầu tiên để từ đó đồng thời sinh ra không gian, năng lượng và vật chất để tạo ra vụ trụ như hiện nay. Một thời gian dài, lý thuyết này bị coi là một lý thuyết siêu hình nhưng các thành tựu gần đây của vật lý hạt cơ bản và kết quả quan sát những cấu trúc thiên văn lớn nhất đã cung cấp một kịch bản phù hợp với cấu trúc và sự phức tạp hoá dần dần của vật chất trong lòng vũ trụ nên ngày càng được thừa nhận rộng rãi.

Theo kịch bản này, khởi thuỷ vũ trụ nguyên thuỷ chỉ là một đại dương cực kỳ đặc và nóng (đây vẫn là điều phải thừa nhận). Rồi vụ nổ lớn Big Bang xảy ra, từ đó bắt đầu toàn bộ các biến cố sau này.

Vụ nổ Big Bang là gì?
Hình ảnh tưởng tượng về vụ nổ Big Bang.

Vũ trụ nguyên thuỷ chỉ là một thứ “cháo đặc” gồm những hạt quark và electron chuyển động theo một hướng gần với vận tốc của ánh sáng. Tuỳ theo những va chạm không ngừng diễn ra, mà một số hạt huỷ lẫn nhau, một số khác lại sinh ra. Trong pha đầu tiên, thứ “cháo” đó bao gồm các đối tượng lượng tử mang điện tích, quark và phản quark. Rồi thứ “cháo” đó giàu thêm những hạt và phản hạt nhẹ được gọi chung là lepton (electron, nơtron và những phản hạt của chúng).

Một phần triệu giây sau Big Bang, nhiệt độ hạ xuống tới 10.000 tỉ độ Kenvin (thường gọi tắt là độ K. Về giá trị, O độ K bằng -273,16 độ C), lúc này xuất hiện các hạt nặng đầu tiên (proton và nơtron) nhờ các hạt quark kết hợp với nhau. Rồi các lepton sinh sôi nảy nở rất nhanh, đến lượt chúng chiếm hàng đầu trong vũ trụ. Nhưng nở ra nên vũ trụ nguội dần đi. Khi nhiệt độ hạ xuống tới 10 tỷ độ K thì proton và nơtron bắt đầu kết hợp với nhau để tạo thành đơteri. Lúc đó đồng hồ vũ trụ chỉ 1 giây, nhưng năng lượng của các photon vẫn đủ lớn để nhanh chóng phá vỡ hạt nhân đầu tiên đó. Mãi 3 phút sau, khi nhiệt độ hạ xuống tới 1 triệu độ K thì photon mới không còn khả năng phá vỡ các liên kết hạt nhân.

Khi ấy trong vũ trụ đã có hoạt động hạt nhân rất mạnh dẫn tới sự hình thành các hạt nhân nguyên tử nhẹ như đơteri, heli 3, liti 7 và heli 4… 15 phút sau Big Bang, quá trình tổng hợp hạt nhân ban đầu đó mới kết thúc, nhiệt độ hạ xuống quá thấp, không đủ đảm bảo cho phản ứng hạt nhân xảy ra.

Vụ nổ Big Bang là gì - ảnh 2
Vật chất, ánh sáng và các loại bức xạ khác tràn xa ngày càng mỏng dần khi vũ trụ giãn nở.

300.000 năm sau, vũ trụ nguội đi xuống dưới 3000 độ K và trở nên trong suốt, electron không chuyển động nhanh như trước nữa. Các hạt nhân có thể giữ các electron lại, tạo thành các nguyên tử, tạo ra các “viên gạch xây” của vũ trụ. Do tương tác giữa photon và các nguyên tử rất nhỏ nên chúng có thể lan truyền tự do.

Vật chất, ánh sáng và các loại bức xạ khác tràn xa ngày càng mỏng dần khi vũ trụ giãn nở. Hàng tỉ năm sau, những đám mây khí khổng lồ bắt đầu phân tán. Mỗi đám mây trở thành một thiên hà rồi dưới tác dụng của lực hấp dẫn hình thành các chùm sao, các vì sao trong khi vũ trụ vẫn tiếp tục mở rộng.

Kịch bản “thú vị” về Big Bang sau này được hỗ trợ bởi 3 dẫn chứng của Vật lý thiên văn:

  • Thứ nhất, năm 1929, Hubble (Mỹ) chứng minh được sự dịch chuyển có hệ thống trong quang phổ của các thiên hà về phía màu đỏ, chỉ ra rằng chúng đang rời xa chúng ta với tốc độ tỷ lệ với khoảng cách tới chúng ta. Đó là dấu hiệu cho thấy rằng vũ trụ đang nở ra và không gian trong đó các thiên hà cùng chuyển động cũng đang nở ra theo thời gian.
  • Thứ hai, năm 1965, Penzias và Wilson (Mỹ) khám phá: luồng bức xạ vô tuyến thể hiện những tính chất giống nhau trong mọi hướng và tương ứng với bức xạ nhiệt của vật đen ở nhiệt độ khoảng 3 độ K. Điều này phù hợp với giả định về vụ nổ Big Bang: bức xạ đó là thông điệp của ánh sáng cổ nhất đến từ vũ trụ ban đầu. Đó là những photon đầu tiên bắt đầu lan truyền tự do sau khi vũ trụ đã trở nên trong suốt và ánh sáng dịch chuyển về phía những bước sóng lớn.
  • Thứ ba, từ những năm 1970, các nhà khoa học đã phát hiện nhiều nguyên tố nhẹ như đơteri, heli 3, heli 4 và liti 7 trong vũ trụ, đặc biệt heli 4 chiếm đến 25% bất kể vùng không gian nào, phù hợp với giả định heli là chất khí sinh ra ở những khoảnh khắc đầu tiên của vụ nổ Big Bang.

Từ những năm 1980, với sự phát triển của Vật lý hạt nhân và Vật lý lý thuyết gắn với nó, người ta giải thích được nốt 2 điều “khó hiểu” còn lại của Big Bang là sự vắng mặt của phản vật chất và không tồn tại sự cong của vũ trụ ở những quy mô lớn.

Vụ nổ Big Bang là gì - ảnh 3
Theo thang thời gian thì ranh giới cuối cùng của tri thức hiện nay ở vào quãng 10-43 giây sau Vụ nổ lớn.

Tuy nhiên, cái điểm 0, từ đó mọi thứ bắt đầu thì rõ ràng đối với các nhà khoa học vẫn chỉ là một… giấc mơ vì nó cực kỳ khó dưa ra một giả thuyết, thậm chí nhiều người còn cho là “quá sức” của kiến thức nhân loại. Đó là thời khắc mà cái lò lửa ban đầu có nhiệt độ 1032 K (tức 100.000 tỷ tỷ tỷ độ) thì vật chất sẽ diễn biến như thế nào? Theo thang thời gian thì ranh giới cuối cùng của tri thức hiện nay ở vào quãng 10-43 giây sau Vụ nổ lớn. Đó là thời điểm Planck. Chỉ có thể nghiên cứu được điểm đó khi một nhà khoa học thiên tài nào đó đưa ra được lý thuyết về sự hấp dẫn lượng tử.

Cái thời điểm 0 bí hiểm ấy hiện được các nhà khoa học gọi là “điểm kỳ dị ban đầu” để che giấu sự lúng túng của mình. Có lẽ tạm thời người ta đành phải dựa vào niềm tin tôn giáo chăng?

Đây là chuyện học thuật với nội dung chuyên môn hơi sâu. Chỉ có thể giải thích một cách “đơn giản” như thế.

Hy vọng với kiến thức phổ thông, chúng ta vẫn có thể hiểu được Big Bang là gì và những diễn biến sau đó như thế nào để tạo ra vũ trụ của chúng ta.

5/5 - (4 bình chọn)
Từ khóa: điểm kỳ dị ban đầuelectronhạt quarkleptonphản vật chấtsự hình thành vũ trụthời điểm PlanckVụ nổ Big Bangvụ nổ lớnvũ trụ giãn nở
ShareTweetPin1
Bài trước

Lần đầu tìm thấy vật chất tối từ 12 tỷ năm trước

Bài tiếp theo

Câu hỏi lớn sau vụ ghép tim lợn đầu tiên cho người

ĐANG ĐƯỢC QUAN TÂM

Vũ trụ được tính tuổi bằng cách nào?
Khoa học vũ trụ

Vũ trụ được tính tuổi bằng cách nào?

26/12/2022
1
Siêu đám thiên hà Laniakea đáng sợ như thế nào - ảnh 1
Khoa học vũ trụ

Siêu đám thiên hà Laniakea đáng sợ như thế nào?

29/09/2022
3
Trái đất nhỏ bé ra sao khi đứng cạnh Mặt trời.- ảnh 1
Khoa học vũ trụ

Trái đất nhỏ bé ra sao khi đứng cạnh Mặt trời?

25/09/2022
6
Liên tục trúng bom vũ trụ, Mặt trăng lăn đi 10 độ - ảnh 1
Khoa học vũ trụ

Liên tục trúng “bom vũ trụ”, Mặt trăng lăn đi 10 độ

25/09/2022
1
Năm ánh sáng là gì? Một năm ánh sáng bằng bao nhiêu km?
Khoa học vũ trụ

Năm ánh sáng là gì? Một năm ánh sáng bằng bao nhiêu km?

13/09/2022
0
Điều gì sẽ xảy ra nếu Trái đất có kích thước của sao Mộc ảnh 1
Khoa học vũ trụ

Điều gì sẽ xảy ra nếu Trái đất có kích thước của sao Mộc?

10/09/2022
1
Liên tiếp tìm thấy 2 siêu Trái đất nữa, 1 trong số đó nằm trong vùng vàng sự sống - ảnh 1
Khoa học vũ trụ

Liên tiếp tìm thấy 2 siêu Trái đất mới, 1 trong số đó nằm trong “vùng vàng sự sống”!

09/09/2022
1
Điều gì xảy ra nếu Trái đất chệch khỏi quỹ đạo? - ảnh 1
Khoa học vũ trụ

Điều gì xảy ra nếu Trái đất chệch khỏi quỹ đạo?

08/09/2022
1
Lại phát hiện siêu Trái đất gần Hệ Mặt trời: Rất khác so với siêu Trái đất vừa tìm thấy - ảnh 1
Khoa học vũ trụ

Lại phát hiện siêu Trái đất gần Hệ Mặt trời: Rất khác so với siêu Trái đất vừa tìm thấy!

01/09/2022
1
Nhiệm vụ của Lucy: Khám phá bí mật về viên nang thời gian của Hệ Mặt trời - ảnh 4
Khoa học vũ trụ

Nhiệm vụ của Lucy: Khám phá bí mật về “viên nang thời gian” của Hệ Mặt trời

01/09/2022
4
Load More
Bài tiếp theo
Bác sĩ Muhammad M Mohiuddin đặt quả tim lợn biến đổi gene vào một thiết bị lưu trữ trước khi cấy ghép cho ông Bennett. (Ảnh: Reuters).

Câu hỏi lớn sau vụ ghép tim lợn đầu tiên cho người

Theo tính toán, có tới 96% vật liệu được sử dụng ở 2/3 dưới của tháp.

Công trình kiến trúc kim tự tháp Ai Cập là hình chóp gì?

Hình tượng Trần Viên Viên trong phim Trung Quốc.

Đệ nhất kỹ nữ khiến hai hoàng đế Trung Quốc mất cả giang sơn

Bình luận

Tiêu điểm.

Những điều bạn chưa biết về eSIM - ảnh 1

Những điều bạn chưa biết về eSIM

14/09/2022
0
Giải đáp: Diện tích kim tự tháp ai cập là bao nhiêu? - ảnh 1

Giải đáp: Diện tích kim tự tháp ai cập là bao nhiêu?

07/09/2022
5
Phụ nữ ở đây rất mạnh mẽ, họ có thể săn bắn, hái lượm...  (Ảnh minh họa).

Bộ lạc duy nhất không có đàn ông: Phụ nữ sinh sản theo cách này và bỏ con trai, chỉ để lại con gái

13/08/2022
1
Ma điều khiển đồ vật trong nhà

12 dấu hiệu nhận biết ma rất đơn giản nhưng có tin được không?

14/09/2022
3
Một bé trai tại Banda Aceh, Indonesia, được tiêm vaccine BCG ngừa bệnh lao. (Ảnh: AFP)

Vaccine BCG – Loại vaccine trăm tuổi ngừa mầm bệnh mới nổi

19/08/2022
3
Động đất kích thích có thể kéo dài hàng chục năm

Động đất kích thích có thể kéo dài hàng chục năm

22/09/2022
4
Dynamic Island là gì? Dynamic Island có tác dụng gì trên iPhone 14 Pro?

Dynamic Island là gì? Dynamic Island có tác dụng gì trên iPhone 14 Pro?

08/09/2022
2
Mô phỏng mặt đất sao Hỏa. Ảnh: iStock

Kế hoạch biến không khí và đất sao Hỏa thành sắt

03/09/2022
9
Việc sử dụng các sản phẩm thuốc lá là một yếu tố nguy cơ chính gây ung thư thực quản. (Ảnh: Medscape).

Những thủ phạm gây ung thư thực quản bạn không ngờ tới

16/08/2022
1
Nhà băng học Andreas Linsbauer và trợ lý Andrea Millhaeusler khoan một lỗ tại một điểm đo trên sông băng Pers, gần khu nghỉ mát Alpine ở Pontresina, Thụy Sĩ. (Ảnh: Reuters).

Băng trên đỉnh Alps biến mất, nhiều hài cốt người và xác máy bay lộ ra

20/08/2022
3
iPadOS 16 trì hoãn sự kiện ra mắt

iPadOS 16 trì hoãn sự kiện ra mắt

25/08/2022
3

Bài viết xem nhiều.

Công nghệ hiện nay đã có thể mang lại AI cho đôi mắt của Kẻ hủy diệt

Công nghệ hiện nay đã có thể mang lại AI cho đôi mắt của “Kẻ hủy diệt”

21/09/2022
966
Tại sao người bị trầm cảm thường muốn chết - ảnh 1

Tại sao người bị trầm cảm thường muốn chết?

30/08/2022
924
Một con chim đậu xuống cửa sông mở đầu đại dịch giết chết 50 triệu người - ảnh 5

Một con chim đậu xuống cửa sông mở đầu đại dịch giết chết 50 triệu người

22/09/2022
353
Giật mình phát hiện hình ảnh bên trong kim tự tháp Ai Cập - Ảnh 7

Giật mình với phát hiện hình ảnh bên trong kim tự tháp Ai Cập

21/09/2022
245
Khám phá Kim tự tháp Ai Cập cổ đại

Khám phá kim tự tháp Ai Cập cổ đại với những điều ít biết

31/08/2022
188
Lịch sử ngôn ngữ lập trình

Lịch sử ngôn ngữ lập trình

31/08/2022
134
Chó Husky. Ảnh: Internet

Top 10 giống chó nguy hiểm bị “cấm” trên thế giới

24/08/2022
133
Trường Bình Công Chúa. Ảnh minh họa

Cuộc đời bi thảm của Trường Bình Công Chúa

26/08/2022
128
Tội ác của Võ Tắc Thiên được dân gian truyền lại ra sao?

Tội ác của Võ Tắc Thiên được dân gian truyền lại ra sao?

02/09/2022
120
Những người có “siêu năng lực” khiến khoa học không thể lý giải được

Những người có “siêu năng lực” khiến khoa học không thể lý giải được

30/09/2022
118
Một vòng thế giới: Khoa học - Công nghệ - Tri Thức

© 2022 Một vòng thế giới - Khoa học - Công nghệ - Tri Thức.

Navigate Site

  • About
  • Advertise
  • Privacy & Policy
  • Contact

Mạng xã hội

No Result
View All Result
  • Trang chủ
  • Khám phá
  • Công nghệ
  • Đời sống
  • Sự kiện
  • Giải trí

© 2022 Một vòng thế giới - Khoa học - Công nghệ - Tri Thức.

Welcome Back!

Sign In with Facebook
OR

Login to your account below

Forgotten Password? Sign Up

Create New Account!

Sign Up with Facebook
OR

Fill the forms bellow to register

All fields are required. Log In

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In